Każdy z nas podczas snu w nocy zapada naprzemiennie w sen płytki i głęboki. Jest to związane z różnymi falami mózgu i każda faza pełni inne funkcje. Jednak to w sen głęboki jest znacznie trudniej zapaść, co jest też związane z procesami regeneracyjnymi organizmu.
Znaczenie snu w życiu człowieka
Co wpływa na głęboki sen i jak wydłużyć tę fazę?
Sen to proces fizjologiczny polegający na odpoczynku i regeneracji całego organizmu, w trakcie snu odpoczywa zarówno ciało, jak i zmieniają się procesy umysłowe. Sen jest także zjawiskiem cyklicznym w tym sensie, że zachodzi każdego dnia, ponadto jego cykliczność polega na zmiennych cyklach faz mózgowych. W trakcie snu ludzki mózg przechodzi naprzemiennie fazy snu REM oraz NREM, każda z nich jest ważna, chociaż pełnią zasadniczo dwie różne funkcje. Sen, jego ilość, regularność oraz jakość mają fundamentalne znaczenie w kwestii zdrowia zarówno ciała, jak i umysłu. Zdrowy sen o odpowiedniej ilości godzin oraz wysokiej jakości pozwala zachować równowagę emocjonalną, daje ukojenie układowi nerwowemu, pomaga w rozwiązywaniu problemów, przetwarzaniu i zapamiętywaniu informacji, zapewnia precyzję i dokładność podczas czynności psychomotorycznych i pozwala dbać o odpowiednią tężyznę fizyczną poprzez regulację pracy mięśni.
Czym jest głęboki sen?
Faza snu głębokiego NREM jest związana z wolnymi ruchami gałek ocznych. Większość zaburzeń snu jest związana z problemami z fazą NREM, a dokładniej z jej prawidłową długością. Sen głęboki często jest zbyt krótki w stosunku do ilości snu płytkiego i fazy REM, a to właśnie w trakcie głębokiego snu organizm regeneruje wszystkie komórki w ciele oraz dba o zapewnienie dobrej odporności, będącej ochroną przed chorobami, wirusami czy innymi dolegliwościami zdrowotnymi. Żeby dowiedzieć się, jak poprawić jakość snu, zwłaszcza głębokiego, trzeba przyjrzeć się bliżej procesom, które są typowe dla danej fazy snu:
Podczas 1 i 2 fazy REM, czyli snu płytkiego, w ciele zachodzą następujące zmiany:
- ciało stopniowo wytraca napięcie mięśniowe w kończynach i tułowiu;
- obniża się wrażliwość na bodźce zewnętrzne;
- przyśpiesza oddech;
- mogą pojawić się mimowolne skurcze ciała, klasyfikowane jako uczucia spadania;
- szybsze tętno;
- zwiększa się przepływ krwi w mózgu.
Z kolei faza snu głębokiego NREM to:
- niższe ciśnienie krwi;
- obniża się temperatura ciała;
- mniejsze zużycie glukozy;
- zmniejsza się częstotliwość skurczów serca;
- mała częstotliwość oddechów oraz niższy metabolizm w mózgu.
Sposoby na lepszy sen głęboki
Żeby wydłużyć długość oraz poprawić jakość snu głębokiego trzeba:
- chodzić spać codziennie o podobnej porze. Sen powinien pojawiać się ok. 15-20 min po położeniu się do łóżka (lub szybciej), jeśli trwa to dłużej, należy wstać i zająć się czymś, spróbować ponownie pójść spać za ok. kilkadziesiąt minut.
- prowadzić zdrowy tryb życia, na który składają się czynniki, takie jak różnorodna i zbilansowana dieta oraz regularne uprawianie sportu,
- praktykować wstawanie o tej samej porze, w tym także w weekendy,
- zadbać o komfort snu, w tym wygodny materac i dopasowany do niego stelaż do łóżka,
- stosować techniki relaksacyjne,
- unikać ekspozycji na niebieskie światło ekranów na 2 godziny przed pójściem spać.